Δυσανεξία Στη Γλουτένη – Κοιλιοκάκη

Τι ορίζεται ως κοιλιοκάκη-δυσανεξία στη γλουτένη;

Η κοιλιοκάκη- ή δυσανεξία στη γλουτένη- αποτελεί μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση του λεπτού εντέρου. Τα συμπτώματά της πυροδοτούνται από την κατανάλωση γλουτένης, μιας πρωτεΐνης που εντοπίζεται κυρίως στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη. Πρόκειται για συχνή νόσο που αφορά το 1% του Δυτικού πληθυσμού, σε ορισμένες δε χώρες τις Ευρώπης μπορεί να ξεπεράσει αυτό το ποσοστό .

Ειδικότερα, εάν ο ασθενής με κοιλιοκάκη καταναλώνει τροφές που περιέχουν γλουτένη, τότε προκαλείται μια φλεγμονή στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου. Η φλεγμονή αυτή προκαλεί βλάβες στα τοιχώματά του, γεγονός που εμποδίζει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών. Εκτός από αυτό, εξαιτίας της φλεγμονής εμφανίζονται μια σειρά από συμπτώματα που υποβαθμίζουν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών. Τέλος, εμφανίζεται σε ασθενείς όλων των ηλικιών και με την ίδια συχνότητα τόσο στο ανδρικό όσο και στο γυναικείο φύλο.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται η κοιλιοκάκη;

Όλοι οι ασθενείς με δυσανεξία στη γλουτένη δεν εμφανίζουν συμπτώματα, καθώς το 21% των ασθενών είναι ασυμπτωματικό. Αντιθέτως, στους ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα, τα συμπτώματα αυτά πολλές φορές ενδέχεται να είναι ήπια ή έντονα. Πιο συγκεκριμένα, τα κύρια συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται η κοιλιοκάκη είναι τα κάτωθι:

• Κοιλιακό άλγος
• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Εναλλαγές διάρροιας-δυσκοιλιότητας
• Δύσοσμα κόπρανα και αέρια
• Αίσθημα φουσκώματος
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Ανορεξία

Η κοιλιοκάκη ενδέχεται να εκδηλωθεί και με εξωεντερικά συμπτώματα όπως:

• Πονοκέφαλος
• Κόπωση
• Ναυτία
• Απώλεια βάρους
• Αναιμία
• Οστεοπόρωση
• Στοματικά έλκη
• Ορμονικές διαταραχές
• Καθυστέρηση ανάπτυξης (στα παιδιά)
• Δερματικά εξανθήματα
• Επαναλαμβανόμενες αποβολές
• Μουδιάσματα στα πόδια
• Σιδεροπενική αναιμία που δεν αντιμετωπίζεται με θεραπεία με σίδηρο κ.ά.

Με ποιες άλλες νόσους σχετίζεται η εμφάνιση κοιλιοκάκης;

Η εμφάνιση της κοιλιοκάκης έχει συσχετιστεί και με άλλες καταστάσεις όπως:

• Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
• Διαβήτης τύπου Ι
• IgA νεφροπάθεια
• Νόσος Chron
• Ελκώδης κολίτιδα
• Ιδιοπαθής παγκρεατίτιδα
• Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
• Νόσος Graves
• Σύνδρομο Sjögren

Επομένως, ασθενείς που έχουν διαγνωσθεί με κάποια από τις παραπάνω ασθένειες, συστήνεται να ελεγχθούν για κοιλιοκάκη.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση της κοιλιοκάκης;

Η διάγνωση της κοιλιοκάκης πραγματοποιείται μέσω της εξέτασης της γαστροσκόπησης, μιας ενδοσκοπικής εξέτασης με μεγάλη διαγνωστική αξία. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης λαμβάνεται βιοψία από το δωδεκαδάκτυλο. Στη συνέχεια, η βιοψία αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση στο παθολογοανατομικό εργαστήριο.

Εκτός από τη βιοψία, για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης χρησιμοποιούνται και κάποια ορολογικά τεστ που ελέγχουν αντισώματα όπως:

• Αντισώματα αντιενδομυσίου (IgA EMA)
• Αντιγλιαδινικά αντισώματα (IgA και IgG AGA)
• Αντισώματα έναντι της ιστικής τρανσγλουταμινάσης (IgA tTG)

Ποια τρόφιμα θα πρέπει να αποφεύγουν ασθενείς με κοιλιοκάκη;

Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν γλουτένη. Πιο συγκεκριμένα, από τη διατροφή τους θα πρέπει να απουσιάζουν οι παρακάτω τροφές:

• Ψωμί
• Σιτηρά
• Μπισκότα
• Κράκερ
• Ζυμαρικά
• Μπύρα
• Προϊόντα βύνης
• Σάλτσες

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κοιλιοκάκη είναι εφικτή μόνο με τη διακοπή κατανάλωσης τροφίμων που περιέχουν γλουτένη. Δεν υπάρχει κάποια ειδική θεραπεία και ο ασθενής θα πρέπει για την υπόλοιπη ζωή του να ακολουθεί δίαιτα χωρίς γλουτένη(gluten free diet).

Υιοθετώντας μια διατροφή χωρίς γλουτένη, οι τυχόν βλάβες που έχουν προκληθεί στο έντερο, σταδιακά θεραπεύονται. Η πλήρης αποκατάσταση του εντέρου ενδέχεται να επανέλθει μετά από δύο χρόνια. Όμως, με τις κατάλληλες διατροφικές επιλογές οι ασθενείς ανακουφίζονται από τα συμπτώματα ήδη από τη δεύτερη εβδομάδα. Πολλές φορές είναι απαραίτητη και η λήψη συγκεκριμένων συμπληρωμάτων διατροφής.

Ειδικότερα, η διατροφή των ασθενών με κοιλιοκάκη μπορεί να περιλαμβάνει τροφές όπως:

• Φρούτα και λαχανικά
• Ρύζι
• Πατάτες
• Καλαμπόκι
• Κρασί
• Αυγά
• Δημητριακά, ψωμί, φρυγανίες που είναι παρασκευασμένα από άλευρα ελεύθερα γλουτένης (π.χ. καλαμποκάλευρο, ρυζάλευρο, αλεύρι από σόγια)

Εάν εμφανίζετε κάποιο σύμπτωμα που ίσως υποδηλώνει κοιλιοκάκη, επικοινωνήστε άμεσα με τον έμπειρο Γαστρεντερολόγο-Ενδοσκόπο Δημήτρη Καλογερά. Ο Δρ. Καλογεράς βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει τις κατάλληλες ιατρικές συμβουλές για την αντιμετώπισή της.