Ναυτία- ‘Εμετος

Η ναυτία και ο έμετος αποτελούν συμπτώματα που εκδηλώνονται σε πληθώρα παθολογικών καταστάσεων και δεν συνιστούν αυτόνομες νοσολογικές οντότητες. Παρότι συχνά εκλαμβάνονται ως απλές αντιδράσεις του οργανισμού, ενδέχεται να υποκρύπτουν σημαντικές υποκείμενες αιτίες.

Η παθοφυσιολογία των φαινομένων αυτών είναι σύνθετη και περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση του κεντρικού νευρικού συστήματος με το γαστρεντερικό σύστημα. Η έγκαιρη αξιολόγηση της συχνότητας, της έντασης, της διάρκειας και των συνοδών συμπτωμάτων είναι καθοριστικής σημασίας για την ορθή διαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτική παρέμβαση.

Τι είναι η ναυτία και ο έμετος;

Η ναυτία περιγράφεται ως δυσάρεστη, προειδοποιητική αίσθηση που αφορά κυρίως την άνω κοιλιακή χώρα ή τον φάρυγγα. Αποτελεί πρόδρομο σύμπτωμα του εμέτου, χωρίς όμως να οδηγεί απαραίτητα στην εκδήλωσή του.

Ο έμετος είναι μια αντανακλαστική αντίδραση του οργανισμού, κατά την οποία το περιεχόμενο του στομάχου αποβάλλεται βίαια από το στόμα. Η διαδικασία προϋποθέτει τον συγχρονισμό πολλαπλών μυϊκών ομάδων – κυρίως του διαφράγματος και των κοιλιακών μυών – και τη λειτουργική απενεργοποίηση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, επιτρέποντας τη ροή του γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο.

Τα δύο αυτά συμπτώματα δύνανται να εμφανιστούν σε πλήθος κλινικών καταστάσεων, περιλαμβανομένων γαστρεντερικών, μεταβολικών, φαρμακολογικών και ορμονικών διαταραχών.

Ποια είναι τα πιθανά αίτια που ενδέχεται να προκαλέσουν ναυτία και εμετό;

Η εμφάνιση ναυτίας και εμέτου μπορεί να οφείλονται σε πλήθος παραγόντων, παθολογικών ή μη.

Ανάμεσα στις συχνότερες αιτίες περιλαμβάνονται:

• Γαστρεντερικές διαταραχές, όπως το πεπτικό έλκος, η γαστρίτιδα και η γαστροπάρεση.
• Πρώιμη φάση της κύησης.
• Τροφική δηλητηρίαση.
• Δυσπεψία μετά από κατανάλωση τροφής.
• Λοιμώξεις ιογενούς ή βακτηριακής αιτιολογίας(π.χ. γαστρεντερίτιδα).
• Ημικρανίες.
• Διαταραχές ισορροπίας(π.χ. ίλιγγος).
• Έκθεση σε έντονες ή δυσάρεστες οσμές.
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
• Χρήση φαρμάκων.
• Ναυτία από κίνηση, όπως η ναυτία κατά τη διάρκεια ταξιδιών.

Παρότι ο έμετος στις περισσότερες περιπτώσεις δεν σχετίζεται με σοβαρή παθολογία, ενδέχεται να υποδηλώνει την παρουσία μιας σοβαρής υποκείμενης νόσου. Μεταξύ των καταστάσεων που χρήζουν αυξημένης κλινικής επαγρύπνησης περιλαμβάνονται:

• Εγκεφαλίτιδα.
• Μηνιγγίτιδα.
• Εντερική απόφραξη.
• Οξεία σκωληκοειδίτιδα.

Ποια συμπτώματα ενδέχεται να συνοδεύουν τη ναυτία και τον εμετό;

Η ναυτία και ο έμετος σπανίως εμφανίζονται μεμονωμένα. Συχνά συνοδεύονται από συμπτώματα που σχετίζονται με το υποκείμενο αίτιο.

Τα συχνότερα συνοδά συμπτώματα που ενδέχεται να εμφανιστούν είναι τα κάτωθι:

• Ανορεξία
• Κοιλιακό άλγος ή δυσφορία στην άνω κοιλιακή χώρα
• Φούσκωμα
• Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμικής τάσης
• Εφίδρωση ή αίσθημα παλμών
• Αδυναμία
• Αυξημένη σιελόρροια
• Πυρετός
• Διάρροια – συνήθως σε λοιμώξεις του γαστρεντερικού
• Κεφαλαλγία
• Ίλιγγος
• Αιματέμεση (έμετος με παρουσία αίματος)
• Απώλεια συνείδησης ή σύγχυση (όταν υπάρχει νευρολογική εμπλοκή)

Ο εντοπισμός και η αξιολόγηση των συνοδών συμπτωμάτων είναι σημαντικός παράγοντας για την ακριβή διάγνωση της αιτίας και τη θεραπευτική προσέγγιση.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διαγνωστική προσέγγιση περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς, τη φυσική εξέτασή του και, όπου απαιτείται, εργαστηριακό ή απεικονιστικό έλεγχο.

Για μια έγκυρη διάγνωση θα πρέπει να αξιολογηθούν η διάρκεια, η ένταση και το είδος των συνοδών συμπτωμάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητες απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. αξονική ή μαγνητική τομογραφία) ή γαστροσκόπηση.

Η επιλογή των εξετάσεων καθορίζεται από την κλινική εικόνα και την υποψία υποκείμενης παθολογίας.

Ναυτία και εμετός: Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;

Η θεραπεία της ναυτίας και του εμέτου στοχεύει πρωτίστως στην αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου. Παράλληλα, επιδιώκεται η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η πρόληψη επιπλοκών, όπως η αφυδάτωση και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές.

Η ήπια συμπτωματολογία αντιμετωπίζεται συνήθως με:

• Αλλαγές στη διατροφή (π.χ. αποφυγή λιπαρών ή έντονα αρωματικών τροφών)
• Ανάπαυση

Σε περιπτώσεις εντονότερων συμπτωμάτων χορηγούνται αντιεμετικά σκευάσματα. Επιπλέον, σε ειδικές καταστάσεις προτιμώνται εξειδικευμένα φαρμακευτικά σχήματα. Σε κάθε περίπτωση η  εξατομίκευση της θεραπείας είναι πολύ σημαντική για την άμεση αντιμετώπιση της ναυτίας και του έμετου.

Ο Γαστρεντερολόγος-Ενδοσκόπος Δημήτρης Καλογεράς βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία για την αντιμετώπιση της ναυτίας και του εμέτου. Επικοινωνήστε άμεσα μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας, εάν η ναυτία και ο έμετος υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής σας.